پیشروی عرب‌ها در جبهه جنگی نفت | سلاح قیمتی عربستان چه چیزی را نشانه گرفته است؟

به گزارش می متالز، درنتیجه این موضوع بار دیگر نفت نزولی شده است. بعد از عربستان هم‌پیمان سعودی‌ها یعنی امارات نیز به افزایش محسوس میزان تولید نفت خود تا 4 میلیون بشکه در روز اشاره کرد. در این گزارش نگاهی به آسیب‌پذیری عربستان، روسیه و آمریکا و ضربه احتمالی به اقتصاد ایران به دنبال کاهش قیمت نفت داریم.

روس‌ها از مواضع خود عقب نمی‌شینند و از جنگ نفتی استقبال می‌کنند. جنگ قیمتی در ظاهر میان روس‌ها و عرب‌ها شکل گرفته است اما سابقه تاریخی جنگ‌های نفتی عربستان همیشه پشت پرده‌ سیاسی جالب توجهی وجود داشته است؛ توصیه می‌شود مطلب با عنوان «قربانی چهارمین جنگ نفتی عربستان کیست؟» که به پشت پرده جنگ‌های قیمتی سعودی‌ها پرداخته است مراجعه شود.

عربستان در ماه ژانویه 2020 حدود 9700 هزار بشکه نفت در روز تولید کرده است که ادعای افزایش تولید تا 13 میلیون بشکه در روز (رشد بیش از 30 درصدی) را دارد. امارات نیز در ژانویه 2020 حدود 3034 هزار بشکه نفت در روز تولید کرده است که این کشور نیز ادعای رشد 30 درصدی تولید نفت خود را دارد. به این ترتیب تنها از جانب این دو کشور حدود 4 درصد تولیدات نفت جهانی افزایش می‌یابد. البته قطعا برآیند تغییرات بازار نفت متفاوت از رشد 4 درصدی است.

در ظاهر به نظر می‌رسد که عرب‌ها برای ضربه به روسیه و عدم همراهی روس‌ها در ادامه طرح کاهش تولید نفت جنگ قیمتی را آغاز کرده‌اند. روس‌ها نیز بر اساس تحلیل‌ها به نظر می‌رسد به دنبال ضربه زدن به صنعت شیل آمریکا هستند. بر اساس منابع رسمی فدرال رزرو بانک دالاس آمریکا در مارس 2019 میانگین قیمت سر‌به‌سر تولید نفت شیل حدود 50 دلار بر بشکه است. در این میان برای برخی از چاه‌های حوزه نفتی Permian حدود 48 دلار برای دیگر نقاط این حوزه نفتی نیز تا 54 دلار نیز برآورد شده است. هزینه تولید نفت سنتی مانند اوپک بعضا کمتر از 10 دلار بر هر بشکه مطرح می‌شود گرچه که کشورهای نفتی به اعداد بسیاری بالاتری از نفت برای جبران کسری‌های اقتصادی نیازمند هستند. اما به نظر می‌رسد روسیه به منظور تلافی تحریم خط گازی به اروپا توسط آمریکا به دنبال شکست نفت شیل آمریکا برآمده است. نفت شیل نیز احتمالا به این راحتی از مدار خارج نشود همان‌طور که در 2016 نیز شیل با کاهش محسوس هزینه‌ها توانست در سقوط سنگین نفت به تولیدات خود ادامه دهد و جنگ قیمتی عربستان برای شکست شیل از نگاه تحلیلگران بازنده‌ای جز عربستان و دیگر کشورهای وابسته به نفت نداشت.

اما عربستان قمار بزرگی را نیز در پیش گرفته است. بر اساس آمار صندوق بین‌المللی پول 40 درصد از تولید ناخالص ملی عربستان، 70 درصد از درآمدهای دولت مرکزی و 80 درصد از صادرات این کشور به نفت وابسته است. این موضوع برای روسیه با شدت کمتری دنبال می‌شود اما به عقیده برخی از تحلیلگران شناوری ارز روسیه می‌تواند اقتصاد این کشور را با تلاطم بیشتری همراه کند. اما این موضوع برای عرب‌ها و اقتصاد به شدت وابسته به نفت‌شان می‌تواند از تلاطم عبور کرده و به یک بحران مانند آن‌چه برای ایران رخ داد تبدیل شود. در برخی از تحلیل‌ها عنوان می‌شود که عربستان به نفت حدود 80 دلاری و اقتصاد امارات حدود 70 دلار بر بشکه نیاز دارد.

قیمت‌های 30 تا 40 دلار نفت می‌تواند ضربه سنگینی را به صنعت شیل وارد کند و حتی Hedge fund ها که قیمت‌های بالای نفت را برای شیل تضمین کرده‌اند را وارد بحران شدیدی کند. اما تجربه پیشین نشان از انعطاف ویژه نفت شیل داشت حالا باید بار  دیگر منتظر ماند که چه پیش رو خواهد بود.

از طرفی نیز بار دیگر هدف عرب‌ها برای جنگ قیمتی به صورت غیرمستقیم ایران مطرح می‌شود. در حالی‌که به انتخابات آمریکا نزدیک می‌شویم و ترامپ در کشاندن ایران به پای میز مذاکره موفق نبوده است و در شرایط سخت اقتصادی ایران، عرب‌ها در تلاش‌ هستند تا همین میزان درآمد نفتی اندک ایران که از راه‌های مختلف پس از دور زدن تحریم‌ها به دست می‌آید را نیز به شدت کاهش دهند.

اما در این میان روس‌ها نیز به شدت می‌توانند از این موضوع ضربه ببیند. 60 درصد از صادرات و 30 درصد از تولید ناخالص ملی روسیه نیز به نفت و گاز وابسته است. تولید نفت روسیه نیز حدود 10700 هزار بشکه در روز است. بر این اساس ضربه اصلی از کاهش قیمت نفت را اتفاقا آغازکنندگان جنگ نفتی خواهند دید و اگر بازه بلندمدتی سطوح پایین قیمت نفت ادامه‌دار باشد می‌تواند اقتصادهای وابسته به نفت با مشکلات شدیدی مانند احتمالا تشدید نرخ تورم همراه کند. در این شرایط باید منتظر ماند که آیا تولید نفت آمریکا که به بیش از 12600 هزار بشکه رسیده است در نتیجه خواست روسیه کاهش می‌یابد؟ ترامپ تسلط ویژه‌ای روی اعراب دارد. آیا با کاهش ارزش بازارهای سهام و احساس خطر برای صنعت شیل آیا ترامپ ساکت می‌ماند و سوالات بسیار دیگر که باید منتظر پاسخ آن ماند.

تا ساعت 15 چهارشنبه 21 اسفند نفت برنت به دنبال اخبار از رشد تولید تولیدکنندگان عمده با افت بیش از 3 درصدی به 36 دلار بر هر بشکه رسیده بود.